Σχεδιαστές Citroen & Άλλων Κλασσικών Αυτοκινήτων

Ξεκινώ αυτό το θέμα με αφορμή τον θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές στην ιστορία της αυτοκίνησης, του Tom Tjaarda σε ηλικία 83 ετών. Περισσότερο, ίσως, και από το μηχανολογικό κομμάτι, οι σχεδιαστές είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο και την ανάγκη για την "αυτοκίνηση" του ανθρώπου. Συνήθως στη σύγχρονη εποχή ακολουθούν αυστηρά προκαθορισμένες νόρμες και επιταγές της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψυχρών "μάνατζερ", με τα σχέδιά τους να είναι φιμωμένα από την "ανάγκη" για περισσότερες πωλήσεις, σε μία εποχή όπου το αυτοκίνητο τείνει να έχει τη χρησιμότητα και τη λειτουργία ενός τάμπλετ...

Κάποτε, όμως, υπήρχαν σχεδιαστές που αναλάμβαναν να ταξιδεύουν τα όνειρα των ανθρώπων, μετατρέποντας το σχεδιασμό των αυτοκινήτων σε πραγματική τέχνη, διαχρονική, αψεγάδιαστη, ανεξίτηλη. Ένας από αυτούς ήταν και ο Tom Tjaarda. Είχα αναφέρει παλαιότερα ότι ο Σκαραβαίος αποτελεί ουσιαστικά σχέδιο του πατέρα του το 1934, το οποίο τελικά μεταλλάχτηκε στο Lincoln Zephyr V12. O ίδιος ο Tjaarda όμως, εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο, προσφέροντας στην αυτοκίνηση πραγματικά αριστουργήματα, εικόνες των οποίων επισυνάπτω από κάτω. Είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική και κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του δούλεψε για τον Pininfarina και τον Ghia, σχεδιάζοντας συνολικά πάνω από 80 αυτοκίνητα.

Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφούσε σε περιοδικά Κλασσικών Αυτοκινήτων, ιδίως στο εξαιρετικό (αλλά πολλές φορές υπερβολικά εκλεκτικό) Octane, όπου πραγματικά διαβάζοντάς τον μάθαινα τόσα πολλά για την ιστορία και την ουσία της αυτοκίνησης... Μάθαινα όμως όχι μόνο από την πληρότητα των γνώσεων και πληροφοριών που παρείχε, αλλά και από την ιδιαίτερη κουλτούρα και γλαφυρότητα που χαρακτήριζαν τις αφηγήσεις του...

Είχα επισυνάψει στο thread "Βιβλιογραφία Citroen" τις απόψεις του για το σχεδιασμό της SM και της DS σε σχετικά συκγριτικά άρθρα (ήταν και αυτός μεγάλος Σιτροενόφιλος λάτρης βέβαια!).

Δε θα πω τίποτε άλλο, επισυνάπτω μερικές από τις δημιουργίες του. Τέτοιοι σχεδιαστές στη νεοταξίτικη, "τεχνολογική" μας εποχή των μάνατζερ, των χρηματιστηρίων και του κέρδους, δύσκολα βγαίνουν...

 

Εξαιρετικό άρθρο - αφιέρωμα σε ένα από τους τελευταίους, αν όχι ο τελευταίος, μεγάλος της παγκόσμιας αυτοκίνησης. Σε ευχαριστούμε Νίκο που μας μορφώνεις.

Θα προστεθούν και άλλοι σχεδιαστές?

 

Εξαιρετικό άρθρο - αφιέρωμα σε ένα από τους τελευταίους, αν όχι ο τελευταίος, μεγάλος της παγκόσμιας αυτοκίνησης. Σε ευχαριστούμε Νίκο που μας μορφώνεις.

Θα προστεθούν και άλλοι σχεδιαστές?

Βεβαίως! Και δεν ξεχνώ την υπόσχεσή μου για κάτι... (Πλησιάζει! Παίρνω άδεια από βδομάδα...).

 

MARCELLO GANDINI

Το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς ακούγοντας το όνομά του, είναι το αρχέτυπο υπεραυτοκίνητο, η Lamborghini Miura! Ο νεαρός τότε Gandini (μόλις 27 ετών το 1965), με το που προσλήφθηκε από τον Bertone (παρά τις αντιρρήσεις του προκατόχου του, Giorgetto Giugiaro), άφησε αμέσως το στίγμα του στην αυτοκίνηση σχεδιάζοντας την "Ρ400". Ουσιαστικά ακολούθησε την αρχιτεκτονική του υπάρχοντος πλαισίου με τη χαρακτηριστική, εγκάρσια διάταξη του κινητήρα πίσω από τα καθίσματα, το οποίο είχε παρουσιαστεί από τον Feruccio Lamborghini ένα χρόνο πριν την ολοκληρωμένη εμφάνιση της Miura to '66. Και όπως ο ίδιος λέει ακόμα και σήμερα, δεν τον ενδιέφερε η εμφάνιση ενός αυτοκινήτου, αλλά ο συνολικός σχεδιασμός του που συμπεριλαμβάνει την αρχιτεκτονική και τη μηχανολογία του. Για αυτόν το λόγο, για εμένα είναι ένας Leonardo Da Vinci της αυτοκίνησης! Και αυτήν ακριβώς τη δήλωσή του την έχει αποδείξει περίτρανα με αριστουργήματα όπως η Lancia Stratos, την οποία δε σχεδίασε μόνο ως προς την εμφάνισή της, αλλά και ολόκληρή την αρχιτεκτονική της, το πλαίσιό της, τη διάταξη του κινητήρα, τα πάντα...

Η συνέχεια είναι γνωστή και στοίχειωσε τα αυτοκινητικά μας όνειρα για πάντα! Lamborghini Countach, Espada (το 1ο 4θέσιο υπεραυροκίνητο?), Jarama, Urracco, Diablo, Alfa Romeo Montreal (πόσο μοιάζει από το πλάι με τη Miura!), Lancia Stratos, De Tomaso Pantera SI και πολλά άλλα, όπως και κάποια ποιο καθημερινά αυτοκίνητα σαν το Renault Super 5 και η 1η BMW 5...

Και ερχόμαστε στις Citroen! Ποιος δε θυμάται τη φοβερή διαφήμιση των τελών της δεκαετίας του '80 με αφηγητή τον Anthony Hopkins, όπου δείχνει τον Gandini να πηγαίνει στη δουλειά του οδηγώντας εκείνη την κατάμαυρη 16βάλβιδη ΒΧ? Είχε σχεδιάσει ένα πρωτότυπο στα τέλη του ΄70 για τη Volvo και τη Reliant (για να το δώσουν στην Τουρκική Anadol, αλλά οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν να το βάλουν στην παραγωγή...), για να καταλήξει στη Citroen και να μας δώσει την υπέροχη ΒΧ! Και βέβαια, μην ξεχνάμε και την ονειρική Maserati Khamsin, η οποία ήταν εποχής Citroen... Και εάν θυμάμαι καλά και κάποια πρωτότυπα για την ΧΜ...

Δε θα ξεχάσω μία συνέντευξη που είχε δώσει σε έναν δημοσιογράφο του Βρεταννικού Car πριν από 15 χρόνια και πλέον, περίπου... Τον υποδέχθηκε στο σπίτι του, ένα μικρό "palazzo" του 17ου αιώνα το οποίο ήταν ερείπιο, αλλά το σχεδίασε πάλι και ανακατασκεύασε μόνος του. Ακόμα και τα έπιπλα και το εσωτερικό σε αυτό το σπίτι ήταν δικής του σχεδίασης και κατασκευής. Και δεν υπήρχαν ούτε υπηρέτες, ούτε ασφάλεια για το σχεδιαστήριό του και τις υπερπολύτιμες μελέτες του μέσα στο σπίτι, τίποτα... Μόνο ένας ήρεμος, ευγενέστατος και απλός άνθρωπος με τη γυναίκα του, που έφτιαξε μόνος του το τσάι και προσέφερε τα γλυκά στους επισκέπτες του... Δε θα πω τίποτε παραπάνω για την απίστευτη σοφία και δημιουργικότητα που διαπνέει ακόμα αυτήν τη μοναδική μορφή της αυτοκίνησης, θα αφήσω τον ίδιο να μιλήσει στα βιντεάκια που επισυνάπτω από κάτω. Ακολουθούν, βέβαια, και εικόνες από τις δημιουργίες του, μαζί με την αγαπημένη μας ΒΧ! Προσέξτε στο σύντομο βίντεο που γυρίστηκε στο σπίτι του τα απίστευτα πρωτότυπα, το ένα σε εικόνα στον τοίχο και το άλλο ως μοντέλο πάνω σε ένα έπιπλο. H μετριοφροσύνη του φαίνεται ακόμα και από το γεγονός ότι μιλώντας για τους νέους σχεδιαστές, δεν αναφέρει ότι "τους συμβουλεύει", αλλά τι "θα τους πρότεινε"...

 

Ξεκινώ αυτό το θέμα με αφορμή τον θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές στην ιστορία της αυτοκίνησης, του Tom Tjaarda σε ηλικία 83 ετών. Περισσότερο, ίσως, και από το μηχανολογικό κομμάτι, οι σχεδιαστές είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο και την ανάγκη για την "αυτοκίνηση" του ανθρώπου. Συνήθως στη σύγχρονη εποχή ακολουθούν αυστηρά προκαθορισμένες νόρμες και επιταγές της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψυχρών "μάνατζερ", με τα σχέδιά τους να είναι φιμωμένα από την "ανάγκη" για περισσότερες πωλήσεις, σε μία εποχή όπου το αυτοκίνητο τείνει να έχει τη χρησιμότητα και τη λειτουργία ενός τάμπλετ...

Κάποτε, όμως, υπήρχαν σχεδιαστές που αναλάμβαναν να ταξιδεύουν τα όνειρα των ανθρώπων, μετατρέποντας το σχεδιασμό των αυτοκινήτων σε πραγματική τέχνη, διαχρονική, αψεγάδιαστη, ανεξίτηλη. Ένας από αυτούς ήταν και ο Tom Tjaarda. Είχα αναφέρει παλαιότερα ότι ο Σκαραβαίος αποτελεί ουσιαστικά σχέδιο του πατέρα του το 1934, το οποίο τελικά μεταλλάχτηκε στο Lincoln Zephyr V12. O ίδιος ο Tjaarda όμως, εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο, προσφέροντας στην αυτοκίνηση πραγματικά αριστουργήματα, εικόνες των οποίων επισυνάπτω από κάτω. Είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική και κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του δούλεψε για τον Pininfarina και τον Ghia, σχεδιάζοντας συνολικά πάνω από 80 αυτοκίνητα.

Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφούσε σε περιοδικά Κλασσικών Αυτοκινήτων, ιδίως στο εξαιρετικό (αλλά πολλές φορές υπερβολικά εκλεκτικό) Octane, όπου πραγματικά διαβάζοντάς τον μάθαινα τόσα πολλά για την ιστορία και την ουσία της αυτοκίνησης... Μάθαινα όμως όχι μόνο από την πληρότητα των γνώσεων και πληροφοριών που παρείχε, αλλά και από την ιδιαίτερη κουλτούρα και γλαφυρότητα που χαρακτήριζαν τις αφηγήσεις του...

Είχα επισυνάψει στο thread "Βιβλιογραφία Citroen" τις απόψεις του για το σχεδιασμό της SM και της DS σε σχετικά συκγριτικά άρθρα (ήταν και αυτός μεγάλος Σιτροενόφιλος λάτρης βέβαια!).

Δε θα πω τίποτε άλλο, επισυνάπτω μερικές από τις δημιουργίες του. Τέτοιοι σχεδιαστές στη νεοταξίτικη, "τεχνολογική" μας εποχή των μάνατζερ, των χρηματιστηρίων και του κέρδους, δύσκολα βγαίνουν...

View attachment 9011 View attachment 9012 View attachment 9013 View attachment 9014 View attachment 9015

Μία μικρή διόρθωση: O Tom Tjaarda έγραφε στο Classic Cars και όχι στο Octane (συγνώμη για το μπέρδεμα...). Τα τελευταία άρθρα του θα δημοσιευθούν μετά θάνατον στο τρέχον και σε λίγα από τα επόμενα τεύχη, όσα πρόλαβε να γράψει δηλαδή...

 

PIETRO FRUA

Πριν από πάρα πολλά χρόνια, όταν ήμουν πολύ νέος, είδα σε ένα τεύχος Αγγλικού περιοδικού αυτοκινήτων μία BMW GT τελών της δεκαετίας του '60, σχεδιασμένη, λέει, από τον Frua. Χάζευα, εν τω μεταξύ, κατά καιρούς, την εκδοχή του Frua για τη Maserati A6G σε εκδηλώσεις "concours" τύπου "Villa D' Este". Ως λάτρης, όμως, της γραμμής "fastback", σήμα - κατατεθέν του συγκεκριμένου σχεδιαστή και καροσσερίστα σε πάρα πολλά δημιουργήματά του, ενθουσιάστηκα! Μετέτρεψε τις "τευτονικές" γραμμές των BMW εκείνης της εποχής σε πραγματικά έργα τέχνης.

Η επιρροή των δημιουργών αυτών σαν τον Frua στον πολιτισμό της αυτοκίνησης (και όχι μόνο) πιστεύω ότι είναι αντίστοιχη των καλλιτεχνών της Αναγέννησης. Και δεδομένης της σπανιότητας των αυτοκινήτων που δημιούργησαν, μάλλον ως τέτοιου είδους ανεκτίμητοι πολιτισμικοί θησαυροί θα πρέπει να εκληφθούν!

Ας μιλήσουν οι εικόνες!

Maserati A6G 54

Maserati Mistral Coupe

Glas (και μετέπειτα BMW) 2600 V8 (Σας θυμίζει κάτι? Μήπως, Maserati?!)

ΒΜW GT4

BMW 528 GT (αριστούργημα...)

Ac Frua convertible

BMW 3.0 Si Coupe

Monteverdi 375S coupe

Frua Dodge Charger

Και το καλύτερο για το τέλος: Citroen SM Frua! (ίσως για κάποιυς αμφιλεγόμενη σε σχέση με το πρωτότυπο):

 

Ειναι παντως χαρακτηριστικο παραδειγμα ο Frua οτι εκεινα τα χρονια υπηρχαν πραγματι ''σχεδιαστικες σχολες'' αναλογως τη χωρα. Ειναι πασιφανες οτι ειναι Ιταλος με βασει τα δημιουργηματα.

 

 

Στον μεγάλο Marcello Gandini, στο δημοσιογράφο και σε εσένα Δημήτρη που ανέβασες αυτήν τη συνέντευξη. Που δεν είναι είναι ακριβώς συνέντευξη, αλλά λίγα λόγια πραγματικού αυτοκινητιστιοκύ πολιστισμού και ιστορίας. Και εμείς... ΚΥΑ...

Για την ιστορία, παραθέτω εικόνες με έργα του Marcello Gandini για τον Alejandro De Tomaso, με το facelift της Pantera (τη λεγόμενη Pantera SI) το οποίο αναφέρει σε αυτήν τη συνέντευξη και με τη Maserati Shamal (που έγινε μετά η γνωστή μας Ghibli της δεκαετίας του '90, με κάποιες λίγες αλλαγές), όπου φαίνεται ξεκάθαρα πόσο υπέροχα βελτίωσε το υπερτετράγωνο σχέδιο της Biturbo:

 

Frederico Formenti

Με πιάνει πολύ συχνά το παράπονο να βλέπω σε κάθε χώρο που εργαζόμαστε, στους δρόμους που οδηγούμε, στις οικογένειές μας, στα θέματα πολιτισμού, στη μουσική, στην τέχνη, στις επιστήμες, να αναζητείται με πάθος από τους ανθρώπους η "πρωτιά", η φήμη, η διασημότητα, ασχέτως εάν η αναζήτηση αυτής της πρωτιάς δε συνοδεύεται και από το ανάλογο ταλέντο, ή την απαραίτητη παιδεία. Θα έλεγα μάλιστα ότι το πάθος για τη φήμη, από την αγωνία για τα Likes στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έως τον πιο σημαντικό κοινωνικό, εργασιακό ή και πολιτικό χώρο, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική παιδεία. Η πραγματική παιδεία και σοβαρότητα βρίσκεται εκεί όπου δε φαίνεται. Δεν επαίρεται, δεν έχει εγωισμό, δεν είναι υπερφίαλη, δεν είναι μισαλλόδοξη.

Συγχωρέστε μου αυτήν την εισαγωγή, αλλά δεν έβρισκα άλλα λόγια για να περιγράψω καλύτερα αυτόν τον άνθρωπο, τον Frederico Formenti. H "αγιοσύνη" δεν κρύβεται στα απομακρυσμένα μοναστήρια, αλλά σε κάθε σκέψη και πράξη της ζωής μας, στην εργασία μας, στις οικογένειές μας, στην κοινωνική μας ζωή, στους δρόμους που οδηγούμε, παντού. Και ο άνθρωπος αυτός, διαμόρφωσε τη μορφή των αυτοκινήτων της μεταπολεμικής Ιταλίας, σχεδιάζοντας κάποια από τα ωραιότερα αυτοκίνητα όλων των εποχών. Χωρίς όχι μόνο να αποζητήσει ποτέ τη φήμη και τη δόξα, αλλά όντας απίστευτα ταπεινός και ντροπαλός, ήταν ευχαριστημένος όταν το "αφεντικό" έπαιρνε τα πρωτεία και εκείνος παρέμενε άγνωστος και ανώνυμος στο παρασκήνιο. Και τα βράδια δούλευε ξενυχτώντας πάνω σε σχέδια αυτοκινήτων, με την πολυαγαπημένη του γυναίκα να του κρατάει συντροφιά. Ο ίδιος, ενώ θα μπορρύσε να οδηγεί κάλλιστα ένα από τα δημιουργήματά του, οδηγούσε ένα Fiat 124 station wagon, τόσο απλός ήταν. Αυτός που σχεδίασε τις Aston Martin DB4 & DB5, τις Lamborghini 350 & 400GT, την Alfa Romeo Disco Volante, τη Maserati 3500GT, τη Lancia Flaminia GT, την Alfa Romeo 2600 και πολλά άλλα! Και όμως, ελάχιστοι τον γνώριζαν και πέθανε άσημος, όντας ευτυχισμένος για την ανωνυμία του!

Όπως λέγαμε κάποτε για μορφές της αυτοκινητιστικής ιστορίας σαν τον Robert Benoist, έτσι και ο Frederico Formenti θεωρώ ότι αποτελεί παράδειγμα όχι μόνο για την αυτοκίνηση με τις υπέροχες δημιουργίες του, αλλά και για όλους μας με τη στάση που είχε στη ζωή του.

 

Έφυγε από τη ζωή ο Marcello Gandini

Ο εμβληματικός σχεδιαστής και δημιουργός μερικών εκ των πλέον θρυλικών μοντέλων της αυτοκίνησης Marcello Gandini έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών.

www.4troxoi.gr